10 قدم برای برنامه ریزی اصولی و کارآمد کنکور
با ما همراه باشید تا گام به گام روش‌های برنامه‌ریزی کنکور را بیاموزید. در این راهنما به شما نشان خواهیم داد که چگونه می‌توانید برنامه‌ریزی کنکور را بر اساس اصول و روش‌های صحیح انجام دهید. با یادگیری این مطالب در مدت زمان کوتاهی قادر خواهید بود خودتان برای کنکور برنامه‌ریزی کنید و حتی این روش‌ها را به دیگران نیز آموزش دهید!
گام اول: تعیین استراتژی برنامه‌ریزی
نوع برنامه‌ریزی باید بر اساس زمان موجود و ویژگی‌های خاص هر داوطلب تعیین شود. در این مرحله، مشخص می‌شود که برنامه‌ریزی باید بر اساس چه استراتژی‌ای طراحی و تدوین گردد تا بهترین نتیجه حاصل شود.
انواع برنامه‌ریزی کنکور
با توجه به زمان باقی‌مانده و وضعیت کنونی شما، می‌توانید از یکی از روش‌های زیر برای برنامه‌ریزی استفاده کنید:
برنامه‌ریزی مبتنی بر زمان:در این روش، زمان به عنوان معیار اصلی برنامه‌ریزی در نظر گرفته می‌شود و حجم دروس اهمیت کمتری دارد. در این حالت، باید مشخص شود که در مدت زمان معین، مثلاً ۶ ماه، چه میزان از دروس باید مطالعه شود. این نوع برنامه‌ریزی برای داوطلبانی که در برخی از دروس تسلط کافی دارند و قصد دارند سریع‌تر پیشرفت کنند، مناسب است. در پایان هر بازه زمانی، باید بازخورد گرفته شده و پیشرفت ارزیابی شود.
برنامه‌ریزی حجمی-زمانی:برنامه‌ریزی کنکور به روش حجمی-زمانی، یکی از کامل‌ترین و مؤثرترین روش‌ها برای مدیریت زمان و حجم مطالب است که به بسیاری از دانش‌آموزان و داوطلبان کنکور توصیه می‌شود. در این روش، هر مبحث درسی به مدت زمان خاصی تخصیص می‌یابد تا در انتهای این زمان، حجم مشخصی از مطالب مطالعه شود.
برنامه‌ریزی تابستانی:برنامه‌ریزی تابستانی به‌طور خاص برای داوطلبان کنکور طراحی شده است و به جمع‌بندی مباحث پایه دهم و یازدهم در مدت سه ماه تابستان اختصاص دارد. این برنامه به داوطلبان کمک می‌کند تا با آمادگی کامل و بدون نگرانی وارد سال تحصیلی جدید شوند.
برنامه‌ریزی دوران عید:دوران عید فرصت مناسبی برای پیشی گرفتن از رقبا و رفع اشکالات است. این دوران معمولاً به مدت ۱۵ روز برنامه‌ریزی می‌شود و چون زمان زیادی در اختیار نیست، تمرکز اصلی بر رفع اشکال، تست زدن و مرور بخش‌های دشوار دروس خواهد بود. در این مدت، ساعات مطالعه روزانه باید به نحوی تنظیم شود که بیشترین تأثیر را در یادگیری و مرور مطالب مشکل‌ساز داشته باشد.
برنامه‌ریزی جمع‌بندی پس از عید:پس از عید، اگر تمامی اصول برنامه‌ریزی و مطالعه به‌طور صحیح رعایت شده باشد، دیگر نیازی به مطالعه طولانی مدت نخواهد بود. در این دوران، داوطلب وارد مرحله جمع‌بندی می‌شود که بهترین روش برای آن مرور مطالب، تست‌زنی و شرکت در آزمون‌های آزمایشی است. این مرحله نیاز به برنامه‌ریزی دقیق دارد تا مشخص شود از هر درس و مبحث، بر اساس بودجه‌بندی اعلام شده، تا روز کنکور چه میزان تست باید زده شود.
همچنین، در این دوران، استراحت و بازسازی ذهنی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. برنامه‌ریزی برای دوران بعد از عید باید شامل زمان‌های ریکاوری و استراحت باشد تا داوطلب بتواند با انرژی و تمرکز کامل به مطالعه ادامه دهد.
گام دوم: تعیین نوع پیشرفت در دروس
پس از انتخاب نوع برنامه‌ریزی متناسب با شرایط خود، گام بعدی تعیین راهبرد پیشرفت در دروس است. در این مرحله، باید مشخص کنید که قرار است در مدت زمان‌های مختلف (۱۰ روز، ۲۰ روز، ۳۰ روز و به همین ترتیب تا ۶ ماه آینده) چه میزان از هر درس پوشش داده شود.
پیشرفت کوتاه‌مدت
در این روش، بازه‌های زمانی حداکثر یک ماهه در نظر گرفته می‌شود. به عنوان مثال، می‌توانید تعیین کنید که تا پایان هر ماه از هر درس چه مباحثی را به‌طور کامل تسلط پیدا کنید. ساده‌ترین روش برای این نوع پیشرفت، استفاده از برنامه‌ریزی یکی از آزمون‌های آزمایشی است.آزمون‌های آزمایشی معمولاً برنامه‌ریزی دو هفته‌ای دارند و شما باید خود را ملزم کنید که تمامی مباحثی که در این دو هفته برنامه‌ریزی شده‌اند را از نظر آموزش، تست‌زنی، مرور و جمع‌بندی تا زمان آزمون به طور کامل پوشش دهید.
پیشرفت بلندمدت
همان‌طور که از نام آن پیداست، پیشرفت بلندمدت به بازه‌های زمانی طولانی‌تر، مانند ۳، ۶ یا ۹ ماهه، اختصاص دارد. در این روش، باید تعیین کنید که در این بازه‌های زمانی چه مطالبی باید مطالعه شوند. علاوه بر این، ریز جزئیات مانند تست‌زنی، خلاصه‌نویسی و تسلط بر دروس نیز باید به‌طور دقیق برنامه‌ریزی و اجرا شود.
گام سوم: تعیین ساعت مطالعه هفتگی برای دروس
برای تعیین ساعت مطالعه هفتگی، باید با توجه به شرایط خود (محصل، پشت کنکور، یا شاغل) زمان مشخصی را در نظر بگیرید. به‌طور مثال، اگر هدف شما ۵۰ ساعت مطالعه در هفته باشد، این زمان باید به‌طور مساوی یا طبق نیاز روزانه تقسیم شود. ممکن است در روزهای شنبه ۸ ساعت مطالعه برنامه‌ریزی کنید و در روزهای دیگر ساعت مطالعه کمتر باشد، اما در روزهای تعطیل یا آخر هفته، بیشترین زمان را برای مطالعه اختصاص دهید.
تخصیص زمان به دروس اختصاصی
در گام بعدی، باید مشخص کنید که برای هر درس اختصاصی در هفته چقدر زمان باید صرف شود. ساده‌ترین روش برای تعیین ساعت مطالعه هر درس، استفاده از ضریب هر درس است. به‌عنوان مثال، اگر درس زیست‌شناسی ضریب ۱۲ دارد، باید حداقل ۱۲ ساعت در هفته به این درس اختصاص دهید. یا اگر درس ریاضی در رشته انسانی ضریب ۶ دارد، حداقل ۶ ساعت در هفته باید به آن تخصیص یابد.
مدیریت زمان اضافی پس از حذف دروس عمومی
با توجه به حذف دروس عمومی از کنکور، زمان زیادی به‌طور اضافی در اختیار خواهد بود. این زمان اضافی می‌تواند به مطالعه دروس تشریحی، امتحانات نهایی، دروس اختصاصی که با آن‌ها مشکل دارید، یا ترکیبی از هر دو اختصاص یابد.
حداقل ساعت مطالعه هفتگی در هر رشته
رشته تجربی: ۳۶ ساعت
رشته ریاضی: ۲۸ ساعت
رشته انسانی: ۳۸ ساعت
با در نظر گرفتن ۵۰ ساعت مطالعه هفتگی (۷ ساعت روزانه)، زمان اضافی برای بهبود معدل یا مطالعه دروس تشریحی فراهم می‌شود.
افزایش ساعت مطالعه و تخصیص زمان اضافی
اگر ساعت مطالعه را به ۱۰ ساعت در روز (۷۰ ساعت در هفته) افزایش دهید، ۲۰ ساعت اضافی خواهید داشت که باید بر اساس ضریب دروس تقسیم شود. برای مثال، در رشته ریاضی:
ریاضی: ۹ ساعت
فیزیک: ۷ ساعت
شیمی: ۴ ساعت
این توزیع برای سایر رشته‌ها نیز مشابه است.
گام چهارم: چیدمان ساعت مطالعه در روز
برای چیدمان پارت‌های مطالعاتی در برنامه‌ریزی کنکور، نکات زیر را رعایت کنید:
حداقل ۳ پارت مطالعاتی در هر روز در نظر بگیرید.
- هر پارت مطالعه نباید بیشتر از ۳ ساعت باشد.
- روز را با دریافت درس مهم‌تر و مورد علاقه‌تان شروع کنید.
- بین هر پارت مطالعاتی ۱۵ دقیقه استراحت در نظر بگیرید.
- برای هر پارت مطالعاتی، دقیقاً مشخص کنید که چه کاری قرار است انجام دهید.
- ساعت مطالعه هفتگی هر درس را به‌طور منظم بین روزهای مختلف تقسیم کنید.
این ساختار، به شما کمک می‌کند تا ساعت مطالعه خود را به‌طور مؤثرتر مدیریت کنید.
گام پنجم: تعیین مبحث مطالعاتی در هر پارت
پس از تقسیم‌بندی هفته و تعیین استراتژی، وقت آن رسیده که مباحث درسی را در برنامه روزانه وارد کنید. برای این کار، به گام‌های اول و دوم رجوع کرده و با توجه به نوع برنامه‌ریزی، مباحث مورد نیاز برای آزمون‌ها یا زمان‌بندی‌ها را مشخص کنید. این کار باعث می‌شود مطالعه‌تان هدفمندتر باشد.
گام ششم: تست‌زنی
یکی از نکات کلیدی در برنامه‌ریزی کنکور که اغلب نادیده گرفته می‌شود، اهمیت تست‌زنی است. بسیاری از دانش‌آموزان تست‌زنی را برای روزهای پایانی نگه می‌دارند، در حالی که باید به‌طور مستمر تست‌های کنکوری و تالیفی حل کنند. به‌طور کلی، برای هر ۲ ساعت مطالعه، باید ۴ ساعت تست و تمرین حل کنید تا تسلط واقعی بر مباحث پیدا کنید.
انواع تست‌ها در برنامه‌ریزی کنکور
تست‌های آموزشی
این تست‌ها در حین مطالعه انجام می‌شود تا درک بهتری از مطالب و روش‌های کنکوری پیدا کنید. زمان اهمیت ندارد و بعد از حل، پاسخ‌نامه تشریحی را بررسی کنید.
تست‌های زمان‌دار
این تست‌ها به مرور مطالب و آشنایی با زمان‌بندی کنکور کمک می‌کنند. حداقل ۳۰ تست از آسان به سخت انتخاب کرده و درصدگیری کنید تا بازخورد لازم را دریافت کنید.
انتخاب منابع تستی مناسب
کتاب‌های تست باید متناسب با سطح شما انتخاب شوند. از منابع ساده‌تر شروع کرده و با پیشرفت به منابع پیچیده‌تر بروید.این ساختار به شما کمک می‌کند تست‌زنی را به‌طور مؤثرتر و هدفمندتری انجام دهید.
گام هفتم: برنامه‌ریزی برای مرور مطالب
مرور درسی یکی از اصول ضروری در کنکور است. اگر مرور نکنید، مطالب پس از ۱۵ روز از ذهن شما پاک می‌شوند و زمان شما هدر می‌رود. بنابراین، باید ایستگاه‌های مرور منظم در برنامه خود قرار دهید تا یادگیری به‌طور مؤثر تثبیت شود.
روش‌های مؤثر مرور مطالب
برای مرور مؤثر، در برنامه‌ریزی کنکور باید حداقل یک تایم مرور در هفته برای هر درس در نظر بگیرید. روش‌های مؤثر شامل:
تست‌های زمان‌دار و آموزشی
- خلاصه‌نویسی و نکته‌نویسی
- روخوانی سریع کتاب
- آموزش به دیگران
- حضور در آزمون‌ها و تحلیل آن‌ها
این روش‌ها به تثبیت مطالب کمک می‌کنند.
گام هشتم: شرکت در آزمون‌های آزمایشی
آزمون‌های آزمایشی اساس برنامه‌ریزی کنکور هستند و به شما کمک می‌کنند تا زمان‌بندی و پیشرفت خود را ارزیابی کنید.
انتخاب آزمون بستگی به نیاز شما دارد:
- اگر فاصله آزمون‌ها برایتان مهم نیست، آزمون گزینه ۲ مناسب است.
- برای آزمون‌های کوتاه‌تر و تدریجی، آزمون‌های قلمچی گزینه بهتری هستند.
- شرکت در این آزمون‌ها به شما کمک می‌کند تا پیشرفت خود را بسنجید و آماده‌تر به کنکور برسید.
گام نهم: طراحی دفتر برنامه‌ریزی
پس از یادگیری تمام مراحل، باید برنامه‌ریزی را روی کاغذ پیاده‌سازی کنید. استفاده از یک دفتر برنامه‌ریزی مرتب و زیبا توصیه می‌شود. هر صفحه دفتر باید جدولی برای یک هفته داشته باشد که روزها، تاریخ و جزئیات مطالعه هر ساعت در آن درج شود.
گام دهم: زمان استراحت و آرامش
هر فردی نیاز به استراحت دارد. بدون استراحت کافی، جسم و ذهن نمی‌توانند با کیفیت بالا عمل کنند. تصور کنید راننده‌ای با ۲۰ سال تجربه، به‌دلیل خستگی تصادف می‌کند. آیا مهارتش زیر سوال می‌رود؟ خیر، ولی خستگی مانع تمرکز و کیفیت عملکردش شده است.شما هم باید به سلامت جسمی و روانی خود اهمیت دهید. با حفظ تعادل بین تلاش و استراحت، هم در یادگیری پیشرفت می‌کنید و هم روحیه و نشاط خود را حفظ می‌کنید.
استراحت‌های کوتاه‌مدت
استراحت‌های کوتاه‌مدت می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- استراحت بین پارت‌های مطالعاتی
- فیلم دیدن
- گپ زدن با خانواده یا دوستان
- گوش دادن به موسیقی
این استراحت‌ها نباید بیشتر از ۱ ساعت طول بکشد و بهتر است در پایان روز انجام شود تا مغز با استراحت کافی وارد برنامه روز بعد شود.
استراحت‌های بلندمدت
برای تعادل ذهنی و جسمی، از این استراحت‌ها استفاده کنید:
- شنا و استخر
- طبیعت‌گردی
- پیاده‌روی و ورزش صبحگاهی
- سینما یا بیرون رفتن با دوستان
هر ۲ هفته یک‌بار یکی از این فعالیت‌ها را انجام دهید تا از فشار مطالعه رهایی یابید و انرژی دوباره بگیرید.
مهم
- خواب کافی داشته باشید
- تغذیه مناسب مصرف کنید
- استراحت کنید
- تفریح کنید
اما همه این‌ها باید طبق برنامه‌ریزی و در زمان مناسب انجام شود!
سایت کتاب کلاس منبع مناسب و جامعی برای داوطلبان کنکور می باشد.
