شیمی، یکی از دروس کلیدی و بسیار تأثیرگذار در کنکور سراسری، هم در گروه علوم تجربی و هم در گروه ریاضی و فیزیک محسوب می‌شود. بررسی کنکورهای سال‌های اخیر نشان می‌دهد که روند طراحی سؤالات این درس به‌طور چشمگیری به سمت مفهومی و تحلیلی شدن پیش رفته است. بدیهی است که پاسخگویی به چنین سؤالاتی، مستلزم بهره‌گیری از روش‌های اصولی و تکنیک‌های خاص در مطالعه و تست‌زنی است.با توجه به پیچیدگی روزافزون سؤالات شیمی در کنکور، یکی از پرسش‌های متداول داوطلبان، نحوه صحیح مطالعه و تست‌زنی در این درس است. شیمی به‌ویژه در رشته علوم تجربی با ضریب ۱۲، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین و سرنوشت‌سازترین دروس، نقشی تعیین‌کننده در نتیجه نهایی داوطلب دارد.در ادامه، به بررسی شیوه‌های اصولی و کاربردی برای مطالعه مؤثر و تست‌زنی موفق در درس شیمی خواهیم پرداخت.
سؤالات درس شیمی در کنکور سراسری معمولاً در سه دسته اصلی طبقه‌بندی می‌شوند:
این بخش شامل تعاریف، مفاهیم اولیه و توضیحاتی است که به‌طور مستقیم از متن کتاب درسی استخراج می‌شوند. طراحان کنکور در این نوع سؤالات بیشتر بر توانایی داوطلب در یادآوری دقیق مطالب کتاب تمرکز دارند. معمولاً حدود ۵ سؤال از این دسته در کنکور مطرح می‌شود.
هرچند که این سؤالات نیاز به انجام محاسبات ندارند، اما پاسخ‌دهی به آن‌ها مستلزم درک عمیق مطالب و تحلیل دقیق مفاهیم علمی است. برخلاف سؤالات حفظی، در این دسته عبارات به‌صورت مستقیم از کتاب درسی نقل نمی‌شوند، بلکه طراح سعی دارد سطح درک مفهومی داوطلب را مورد ارزیابی قرار دهد. حدود ۱۲ سؤال در آزمون سراسری به این بخش اختصاص می‌یابد.
این سؤالات شامل مسائل عددی و چندمرحله‌ای هستند که در سال‌های اخیر مورد توجه ویژه طراحان کنکور قرار گرفته‌اند. برای پاسخگویی به این نوع سؤالات، صرفاً حفظ کردن چند فرمول کافی نیست، بلکه تسلط کامل بر مفاهیم درسی، روابط بین فرمول‌ها و مهارت در انجام محاسبات ضروری است. موفقیت در این بخش نیازمند تمرین مکرر و درک کاربردی از مباحث شیمی است.
مطالعه درس شیمی نیز مانند بسیاری از دروس تخصصی دیگر به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود که هر یک نیازمند رویکرد متفاوتی در مطالعه است. این دو بخش عبارتند از: مطالب حفظی و مفهومی و مسائل محاسباتی. در ادامه، روش صحیح مطالعه مطالب حفظی و مفهومی بررسی خواهد شد.
یکی از نکات کلیدی در یادگیری درس شیمی، توجه به وابستگی و پیوستگی مطالب در این درس است. به عبارت دیگر، یادگیری مباحث جدید در گرو تسلط بر مطالب قبلی است. به همین دلیل، پیشنهاد می‌شود که تمامی مباحث را با دقت و پیوستگی مطالعه کنید تا در ادامه مسیر آموزشی خود با مشکل مواجه نشوید. شیمی پایه دهم نیز به‌عنوان زیربنای مفاهیم پایه‌ای این درس، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و باید در اولویت مطالعه قرار گیرد.
برای مطالعه بهتر این بخش‌ها، مراحل زیر توصیه می‌شود:
استفاده از منابع تکمیلی مانند جزوه یا درسنامه
پس از مطالعه کتاب درسی، به سراغ جزوه معلم یا درسنامههای معتبر بروید. مباحثی را که در مرحله اول به‌خوبی متوجه نشده‌اید، مجدداً با کمک این منابع مرور کنید. در صورت مواجهه با نکات جدید یا توضیحات تکمیلی، آن‌ها را در حاشیه کتاب درسی یا دفتر خلاصه‌نویسی خود یادداشت نمایید. انتخاب میان خلاصه‌نویسی و حاشیه‌نویسی، بسته به سبک یادگیری شما دارد، اما توصیه می‌شود از یکی از این روش‌ها به‌طور منظم استفاده کنید.
توصیه می‌شود حدود دو تا سه روز پس از مطالعه‌ی دقیق یک مبحث، به سراغ حل تست‌های مربوط به آن بروید. در این مرحله، بهتر است با تست‌های آموزشی آغاز کنید و در ابتدا زمان پاسخگویی را محدود نکنید تا تمرکز شما صرفاً بر درک دقیق سؤالات و تثبیت مطالب باشد.پس از پاسخگویی، پاسخ‌نامه را با دقت کامل بررسی نمایید و نکات جدید، اشتباهات رایج یا مفاهیم پنهان در تست‌ها را یادداشت کنید. این کار باعث افزایش عمق یادگیری و تثبیت بهتر مفاهیم در ذهن شما خواهد شد.همچنین، سؤالات مهم، دشوار یا دارای نکات کلیدی را علامت‌گذاری کرده تا در مرورهای بعدی بتوانید مجدداً به آن‌ها مراجعه نمایید. هرچه تست‌های بیشتری حل کنید، احتمال مواجهه با نکات متنوع‌تر و کاربردی‌تر افزایش می‌یابد؛ بنابراین توصیه می‌شود در حد امکان و با توجه به زمان‌بندی مطالعاتی، تست‌زنی را به‌صورت مستمر و منظم در برنامه خود قرار دهید.
حل مسائل محاسباتی در درس شیمی نیازمند درک عمیق مفاهیم و تمرین مستمر است. برای موفقیت در این بخش از آزمون، رعایت نکات زیر توصیه می‌شود:
تسلط بر مفاهیم پایه
پیش از آغاز حل مسائل، اطمینان حاصل کنید که به مفاهیم مرتبط با هر مبحث به‌خوبی مسلط هستید. بدون درک صحیح از مباحث کتاب درسی، پرداختن به تست‌های محاسباتی ممکن است نتیجه‌بخش نباشد و تنها منجر به اتلاف وقت شود.
مطالعه دقیق مثال‌های کتاب درسی
فرآیند یادگیری را با بررسی مثال‌های موجود در کتاب درسی آغاز کنید. این مثال‌ها را با دقت و به‌صورت مرحله‌به‌مرحله دنبال نمایید تا با روند حل مسائل آشنا شوید. سپس به حل تست‌های تألیفی و در ادامه به تست‌های کنکورهای سراسری سال‌های گذشته بپردازید.
نکته مهم این است که در مراحل ابتدایی یادگیری مسائل محاسباتی، تمرکز شما باید بر درک اصول و روش حل مسائل باشد، نه استفاده از تکنیک‌های سریع و میان‌بر. زمانی که به تسلط کافی دست یافتید، می‌توانید در مراحل بعدی، بهبود سرعت و به‌کارگیری روش‌های خلاصه‌تر را نیز در نظر بگیرید.
جداول و شکل‌ها
یکی از بخش‌های مهم کتاب شیمی، جداول و شکل‌های متعددی است که در آن گنجانده شده‌اند. توجه داشته باشید که نباید به‌سادگی از کنار هیچ‌یک از این موارد عبور کنید. ضروری است که هر یک از آن‌ها را به‌دقت تحلیل و بررسی نمایید. در این راستا می‌توانید از تحلیل‌های موجود در جزوه‌ها یا درسنامههای آموزشی خود بهره‌مند شوید (تحلیل هر یک را در زیر آن یادداشت کنید). همچنین، پیشنهاد می‌شود برخی از جداول و شکل‌های کلیدی را روی کاغذ رسم کرده و در معرض دید خود قرار دهید تا با نگاه مکرر، بهتر در ذهن شما تثبیت شوند.
واکنش‌های شیمیایی
برخی از واکنش‌ها از قواعد و الگوهای مشخصی تبعیت می‌کنند و تشخیص فرآورده‌های آن‌ها با دانستن این قواعد امکان‌پذیر است. اما برخی دیگر فاقد قانون خاصی هستند و صرفاً باید به‌صورت حفظی به خاطر سپرده شوند. این نوع واکنش‌ها را در برگه‌هایی جداگانه یا فلش‌کارت‌هایی یادداشت کرده و در فواصل زمانی منظم مرور نمایید.
مطالعه درس شیمی تنها نیمی از مسیر موفقیت است؛ نیمی دیگر به مرور مستمر و هدفمند اختصاص دارد. بنابراین، مرور این درس را به‌عنوان بخش جدایی‌ناپذیر از برنامه مطالعاتی خود در نظر بگیرید.برای این منظور، خلاصه‌نویسی‌ها یا حاشیه‌نویسی‌های خود را به‌صورت منظم مرتب کرده و مطالعه نمایید. همچنین، بازخوانی و حل مجدد تست‌های نشان‌دار نیز می‌تواند در یادآوری مطالب بسیار مؤثر باشد.استفاده از منابعی مانند کتاب‌های حاوی آزمون‌های جامع شیمی (نظیر «موج آزمون»، «فار آزمون» و…) گزینه‌های بسیار مناسبی برای مرور و ارزیابی دانش شما به شمار می‌روند. نکته مهم در این مرحله، رعایت زمان‌بندی استاندارد آزمون سراسری هنگام حل سؤالات است تا تسلط و آمادگی شما برای شرایط واقعی آزمون افزایش یابد.
سایت کتاب کلاس منبع مناسب و جامعی برای داوطلبان کنکور می باشد.
ایمیل: info@ketabkelas.com
