تقریباً تمامی افراد تجربه‌ی بی‌حوصلگی و احساس کلافگی هنگام مطالعه را دارند، به‌ویژه زمانی که دیگر تمایلی به ادامه‌دادن فرآیند یادگیری نداشته باشند. این مسئله به هیچ‌وجه به سطح علمی فرد بستگی ندارد و ممکن است در هر مرحله‌ای از تحصیل به وقوع بپیوندد. به‌عبارت‌دیگر، این احساس در هر سطحی از تحصیل، از دانش‌آموزان پایه تا داوطلبان کنکور، ممکن است به سراغ هر کسی بیاید.اما آنچه که باید مورد توجه قرار گیرد، روش‌های مقابله با بی‌حوصلگی و جلوگیری از گسترش آن است. چراکه اگر این مشکل بدون توجه رها شود، به تدریج میل فرد به مطالعه کاهش یافته و فرد از برنامه‌ریزی و اهداف تعیین‌شده خود فاصله خواهد گرفت.
بی‌حوصلگی به احساس خستگی، بی‌انگیزگی و بی‌تمایلی نسبت به فعالیتی که در حال انجام آن هستید، اطلاق می‌شود. این پدیده ممکن است در هر نوع کار یا فرآیندی رخ دهد، اما به دلیل حساسیت‌ها و چالش‌های خاص دوران کنکور، بی‌حوصلگی در این دوره می‌تواند تأثیرات منفی جدی بر عملکرد داوطلبان داشته باشد. از این‌رو، تمرکز این مقاله بر روی تحلیل و بررسی بی‌حوصلگی در دوران کنکور و تاثیرات آن بر نتایج داوطلبان است.
برای مقابله با بی‌حوصلگی در مطالعه، باید دلایل آن را شناسایی کرد. بی‌حوصلگی و بی‌انگیزگی ممکن است به دلیل اشتباهات در روتین روزانه یا عدم توجه به برخی عوامل بروز کند.
عدم وجود هدف مشخص: عدم هدف‌گذاری دقیق یکی از عوامل اصلی بی‌حوصلگی در مطالعه است. داشتن هدفی مشخص و قابل دستیابی، به فرد کمک می‌کند که در فرآیند مطالعه تمرکز داشته باشد و از سردرگمی جلوگیری کند. به‌عنوان مثال، به جای تعیین زمان کلی برای مطالعه، می‌توانید بر روی مباحث خاص هدف‌گذاری کنید، مانند “مطالعه یک فصل از زیست‌شناسی یازدهم” یا “حل تمام تست‌های فصل اول شیمی دوازدهم”. این کار باعث می‌شود که مغز شما خود را مسئول رسیدن به اهداف ببیند و حس موفقیت را تجربه کند. در مقابل، مطالعه بدون هدف موجب سردرگمی و احساس بی‌حوصلگی می‌شود.
مطالعه مستمر و بدون استراحت:بسیاری از افراد بر این باورند که برای دستیابی به نتایج بهتر باید مدت‌زمان طولانی و به‌طور پیوسته مطالعه کنند، اما این روش غالباً منجر به خستگی و بی‌حوصلگی می‌شود. ممکن است تصور کنید که در زمان‌های استراحت می‌توانید همچنان به مطالعه بپردازید یا مطالب جدیدی یاد بگیرید، اما این دیدگاه نادرست است، زیرا در این شرایط، مغز دیگر توان لازم برای یادگیری مؤثر را ندارد.برای افزایش بهره‌وری و حفظ انرژی در طول مطالعه، ضروری است که پس از هر بازه‌ی ۲ ساعته مطالعه، ۱۰ تا ۱۵ دقیقه استراحت کنید تا مغز بتواند انرژی از دست رفته خود را بازیابی کند. علاوه بر استراحت‌های کوتاه‌مدت، کیفیت خواب شما نیز نقش بسزایی در بهبود توانایی تمرکز و یادگیری دارد. خواب کافی، به‌ویژه حدود ۶ تا ۷ ساعت در شب، برای حفظ روحیه و انرژی لازم برای مطالعه ضروری است. کمبود خواب می‌تواند منجر به خستگی، کاهش تمرکز و بی‌حوصلگی شده و تأثیرات منفی زیادی بر کیفیت مطالعه داشته باشد.
عدم استفاده از مطالعه فعال:مطالعه صرفاً با نگاه کردن به خطوط کتاب، مطالعه مؤثری نیست. این نوع مطالعه به‌زودی منجر به احساس خستگی و بی‌حوصلگی می‌شود و مغز خیلی زود دچار خستگی می‌گردد. به همین دلیل است که بر اهمیت “مطالعه فعال” تأکید می‌کنیم.
مطالعه فعال به معنای این است که مغز شما به‌طور فعال درگیر مطالعه باشد. یکی از اصول مهم در این روش این است که به‌همراه نگاه کردن به مطالب کتاب، مغز شما باید درگیر پردازش اطلاعات باشد. برای مثال، هنگام مطالعه حتی دروس حفظی مانند دینی، استفاده از قلم بسیار مؤثر است. به‌عبارت دیگر، هنگام مطالعه باید با قلم مطالب را دنبال کنید، بخش‌های مهم را هایلایت کنید و نکات کلیدی را یادداشت کنید.همچنین، داشتن یک دفترچه یادداشت در کنار خود برای نوشتن مطالب جدید و مفاهیم دشوار نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این کار کمک می‌کند تا مغز شما فعال بماند و همچنین به تثبیت بهتر اطلاعات کمک می‌کند. در مقایسه با مطالعه صرفاً چشمی که به‌راحتی موجب خستگی ذهن می‌شود، مطالعه فعال به شما کمک می‌کند که مدت‌زمان طولانی‌تری به مطالعه ادامه دهید و از احساس خستگی و بی‌حوصلگی جلوگیری کنید.علاوه بر این، اگر مطالبی که یادداشت می‌کنید، به زبان خودتان نوشته شود، این کار تأثیر بیشتری در یادگیری و به‌خاطر سپردن اطلاعات خواهد داشت. به‌علاوه، یکی از روش‌های مفید دیگر برای افزایش تمرکز، توضیح دادن مطالب به زبان خودتان برای مخاطب خیالی است. این روش به حفظ فعالیت مغز و مقابله با بی‌حوصلگی کمک می‌کند و موجب تثبیت اطلاعات در ذهن می‌شود.
طبق توصیه‌های بسیاری از مشاوران کنکور، برنامه‌ریزی مطالعاتی باید تعادل و توازن مناسبی بین دروس مختلف داشته باشد. اختصاص تمام وقت به مطالعه یک درس، حتی اگر آن درس مورد علاقه شما باشد، در نهایت باعث خستگی و کاهش انگیزه خواهد شد و به مرور زمان از تمایل شما برای ادامه مطالعه کاسته می‌شود.مغز انسان باوجود توانایی‌های شگرفی که دارد، پس از انجام یک فعالیت به‌طور مداوم، دچار خستگی می‌شود و کیفیت عملکرد کاهش می‌یابد. به همین دلیل، بهتر است در طول روز دروس متنوعی را در برنامه خود بگنجانید. همچنین، توصیه می‌شود که دروس مشابه مانند چند درس حفظی یا محاسباتی را پشت سر هم مطالعه نکنید. برای جلوگیری از این یکنواختی، سعی کنید تنوع را در برنامه‌ریزی خود رعایت کنید؛ به‌طور مثال، پس از مطالعه دروسی مانند ریاضی یا فیزیک، می‌توانید زبان یا یک درس حفظی مطالعه کنید.با استفاده از این روش، کیفیت مطالعه شما افزایش یافته و بهره‌وری چندین برابر خواهد شد. علاوه بر این، این شیوه به جلوگیری از خستگی و بی‌حوصلگی در حین مطالعه کمک خواهد کرد.
یکی از عواملی که می‌تواند در ایجاد بی‌حوصلگی و بی‌انگیزگی در مطالعه تأثیرگذار باشد، مطالعه در زمان‌هایی است که مغز آمادگی لازم برای یادگیری را ندارد. به‌ویژه هنگامی که در حال مطالعه درسی دشوار و غیرقابل‌فهم هستیم، احتمال خستگی و کاهش انگیزه به مراتب بیشتر است.
هر فرد تا حدودی شناختی از زمان‌هایی که در آن‌ها بیشترین آمادگی برای مطالعه را دارد و زمان‌هایی که گیرایی او کمتر است، پیدا می‌کند. بنابراین، برنامه‌ریزی مطالعاتی باید متناسب با این شناخت انجام گیرد.برای مثال، در ساعت‌هایی که گیرایی شما پایین‌تر است یا به مطالعه در آن زمان‌ها عادت ندارید، بهتر است دروس آسان‌تر یا دروس مورد علاقه‌تان را مطالعه کنید. در مقابل، در زمانی که بیشترین آمادگی ذهنی را دارید، دروس سخت‌تر و چالش‌برانگیزتر را مطالعه کنید.برای مثال، اگر شما عادت دارید تا ساعت ۱۰ یا ۱۱ صبح بخوابید و حالا تصمیم گرفته‌اید که از ساعت ۷ صبح بیدار شوید، بهتر است در این ساعت‌ها درس‌هایی که برایتان چالش‌برانگیزتر هستند را مطالعه نکنید. به‌جای آن، می‌توانید مطالعه را با درسی که علاقه بیشتری به آن دارید شروع کنید تا ذهن شما آماده‌تر باشد و انگیزه بیشتری برای ادامه مطالعه داشته باشید.
یکی از مشکلات رایج در برنامه‌ریزی مطالعاتی این است که افراد تمایل دارند دروس دشوار و چالش‌برانگیز را به زمان‌های پایانی روز موکول کنند. اما توصیه برایان تریسی، نویسنده و مشاور موفقیت، این است که باید «قورباغه‌ات را از همان ابتدا قورت بدهی». این عبارت به معنای انجام دادن سخت‌ترین و دشوارترین کارها در ابتدا است.
انرژی و آمادگی بیشتر در ابتدای روز: در آغاز روز، شما از استراحت شبانه بهره‌مند هستید و مغز شما آمادگی بیشتری برای انجام کارهای پیچیده و دشوار دارد. در مقابل، در ساعات پایانی روز، زمانی که خستگی و کمبود انرژی به شما غلبه می‌کند، تمرکز و توان ذهنی شما کاهش می‌یابد.کاهش استرس و نگرانی برای دروس سخت: اگر دروس دشوار خود را در ابتدای روز مطالعه کنید، دیگر نیازی به نگرانی و استرس بابت آن‌ها در طول روز نخواهید داشت. بعد از تمام شدن این دروس چالش‌برانگیز، مطالعه دروس ساده‌تر و قابل‌فهم‌تر برای شما راحت‌تر و لذت‌بخش‌تر خواهد بود.
سایت کتاب کلاس منبع مناسب و جامعی برای داوطلبان کنکور می باشد.
ایمیل: info@ketabkelas.com
